અવઢવ ભાગ -૧
નીવારોઝીન રાજકુમાર
nivarozinrajkumar@gmail.com
રૂમ પર આવતા જ નૈતિકે રીતસર સોફા પર પડતું મુક્યું …આને રૂમ જ કહી શકાય ….ઘર તો કેમ કહેવું ? જ્યાં સાથે ઘરનું કોઈ રહેતું ન હોય ? ઉફ્ફ , આ ઉંમરે નવી જગ્યાએ નોકરી લેવી અને સેટ થવું અઘરું તો છે જ ….આટલા વર્ષોનો અનુભવ હોવાના કારણે કામ નહી પણ આજુબાજુના માહોલમાં થતા ફેરફારને સહજતાથી સ્વીકારવો અઘરો પડે છે ….અને એય પાછું જુવાન થઇ રહેલા સંતાનો અને નોકરી કરતી પત્નીને જામનગરમાં મુકીને અહીં અમદાવાદમાં આવીને રહેવું ….સૌરાષ્ટ્ર અને ગુજરાતનો ફર્ક તો જેણે અનુભવ્યો હોય તે જ સમજી શકે …લોકોની માનસિકતા તો એની એ જ હોય છે પણ તોય ફર્ક દેખાઈ જ આવે છે ….!!!
અનાયાસે હાથ મોબાઈલ તરફ લંબાઈ ગયો ….સામેથી પ્રેરણાએ “ઘરે પહોચી ગયા ?” એવું પૂછ્યું ત્યાં સુધી એમ જ બેસી રહ્યો …”હા, હમણાં જ આવ્યો …પણ તમારા વગર ..તારા , ધ્રુવ અને અનુષ્કા વગર સાવ એકલો પડી ગયો છું ..ઓફિસેથી મોડો નીકળ્યો અને જમીને આવ્યો ” એમ બોલતા નૈતિકથી રીતસર નિસાસો નખાઇ ગયો …. આમતેમ દિનચર્યાની વાતો કરી ફોન બાજુના ટેબલ પર મૂકી દીધો …. પરાણે શરીરને ઘસડીને ઉભો થયો અને ન્હાવા ચાલ્યો ગયો …ઠંડા પાણીનું શાવર લઇ થોડું સારું લાગ્યું …..!! કમર પર ટુવાલ વીંટાળી એ બાથરૂમની બહાર આવ્યો …નાઈટ ડ્રેસ પહેરી પલંગ પર લંબાવી દીધું ….!!!
આમ તો બહુ વાંધો ન હતો પણ સાવ લબરમુછીયા મેનેજમેન્ટ સાથે અને એમની બદલાતી નીતિઓ સાથે કામ પાડવું આકરું પડી ગયું …જૂની પેઢીના હાથમાંથી સરકીને બધી સત્તા આ ઉગીને ઉભી થતી પેઢીએ પોતાના હાથમાં લઇ લીધી એટલે જુના માણસોની કિંમત એ લોકો ન જ સમજી શકે ..એટલે જ તો રાજીનામું કોઈ સવાલ કે ખચકાટ વગર તરત સ્વીકારી લીધું હતું …. એ તો સારું હતું આ નવી જોબ તૈયાર જ હતી બાકી બંને બાળકોના ડીગ્રી અને લગ્ન બાકી છે એ ચિંતાએ ફાડી ખાધો હોત …!! બાકી હવે વાંધો નથી …ને અહીંના લોકોને મારા અનુભવ પર ભરોસો અને માન છે એ એમના વર્તનમાં દેખાઈ જ આવે છે …બસ સોમથી શુક્ર સાંજ પસાર કરવી આકરી પડે છે … થાક અને કંટાળો કામનો નહી અહીં એકલા રહેવાનો આવે છે ….!!
અને અનાયાસે આ એકલતાને એકાંતમાં બદલતો હોય તેમ નૈતિકને આ એકાંતના ફાયદા યાદ આવ્યા અને એણે બાજુમાં ખુલ્લી પડેલુ પુસ્તક ઉપાડી લીધું … ‘અશ્વિની ભટ્ટની વાર્તાઓ ફરી વાર વાંચવાનો મોકો મળી ગયો ..અને આ વખતે તો આખી સીરીઝ ખરીદી જ લીધી …બાકી તો ઘરે આવ્યા પછી ઘરના અને સામાજિક કામોના ભારણ નીચે જુવાનીમાં પાળેલા શોખો ક્યાં પોષી શકાયા હતા …!! મોડી રાત સુધી ….જ્યાં સુધી આંખ ન ઘેરાઈ જાય ત્યાં સુધી આ પુસ્તકો વાંચ્યા કરવાના અને વચ્ચે મન થાય તો કાનમાં પ્લગ લગાવીને મનપસંદ ગીતો સાંભળ્યા કરવાના … ચાલો , ૪૭-૪૮ વર્ષની ઉંમરે આટલું એકાંત અને પોતાની સાથે પોતાની રીતે જીવવાનો મોકો મળ્યો ..સારી વાત છે’ એમ વિચારી એનાથી મલકાઈ જવાયું .
પણ તોય પરિવાર એક એવું બંધન છે એનાથી છૂટવાની ઈચ્છા કોઈ કદી ન કરે ….!!! પ્રેરણા , એક ઘરરખ્ખુ પણ સ્માર્ટ સ્ત્રી … બાપ અને પછી માના પ્રેમથી વંચિત થઇ ગયેલા નૈતિકને અને તેના સંસારને ખુબીથી સંભાળી શકે તેવી …પતિની બધી જ જરૂરિયાતો માટે સહકાર આપી બાળકોના ઉછેરમાં પણ ધ્યાન રાખતી એક નોકરીયાત સ્ત્રી ……..બાપદાદાની કોઈ મિલકત વગર શરૂઆતમાં બે પાંદડે થવા માટે કરેલો સંધર્ષ અને સહકાર તો કોઈ સારા સંસ્કારવાળી સ્ત્રી જ કરી શકે એવું કામ છે …બાકી ઘણા મિત્રોની કથા સાંભળતી વખતે પોતાની પસંદગી પર ગર્વ થઇ આવે એવી પ્રેરણા …જામનગરના સારામાં સારા વિસ્તારમાં પોતાનું એક મોટું મકાન ….કાર જેવી આજકાલ જરૂરી બની ગયેલી અનેક ચીજોથી હર્યુભર્યુ ઘર …ધ્રુવ મોટો દીકરો અત્યંત મેઘાવી અને સમજદાર દીકરો ..બસ આ છેલ્લું વર્ષ પછી પિતા સાથે ખભેથી ખભો મિલાવી બધી રીતે મિત્ર થઇ જવાનો ….અનુષ્કા ..નાનકડી પરી ..જે લાડકોડમાં ઉછરીને થોડી જીદ્દી થઇ ગઈ છે એવું પ્રેરણા હંમેશા કહ્યા કરે છે ….હશે …એ તો માબાપના ઘરે લાડ નહિ કરે તો ક્યાં કરશે …!! પણ એય જવાબદારીપૂર્વક ૧૨મું ધોરણ પાસ કરી કોલેજના પહેલા વર્ષમાં આવી ગઈ છે … સમજદાર પત્ની અને સંસ્કારી બાળકો…..એટલે એક સફળ પુરુષ …!!
આવા બધા વિરોધાભાસવાળા વિચારોથી છૂટવા હાથ લંબાવી આળસ મરડી …એનો હાથ ટેબલ પર પડેલા મોબાઈલને અડકી ગયો ..કાંઈ ન સુઝતા નૈતિકે હેડફોન ભેરવી FM ચાલુ કર્યું …. RJ વૈષ્ણવી આજે ટ્રેનમાં કોઈ કેમ્પમાં જવા નીકળેલા રેલ્વે સ્ટેશન પર બેઠેલા કોલેજીયન યુવાનો સાથે વાત કરી રહી હતી …. ખડખડાટ હસતા અને ચહેકતા યુવાનોને સાંભળી નૈતિકે રેડિયો પર કાન માંડ્યા …આમ પણ યુવાનો અને યુવાન વિચાર ધરાવતા લોકોની આસપાસ રહેવાથી એક ઉર્જા અનુભવાય છે એ નૈતિક ઘણો મળતાવડો અને ખુશમિજાજ હોવાથી જાણતો જ હતો ….જામનગરના એના ઘરની આજુબાજુમાં રહેતા યુવાનો એના ખાસ મિત્રો હતા …એમની સાથે એમની ઉંમરનો બની એ વાતો કરી શકતો ..જ્યારે એનાથી સાવ વિરુદ્ધ પ્રેરણા પોતાનાથી મોટા કે નાનાઓ સાથે ભાગ્યે જ ભળી શકતી . એના મિત્રો સાવ સીમિત અને એની ઉંમરના જ હતા ….આવા વિચારો ખંખેરી નૈતિકે રેડિયો પર થતી વાતો સાંભળવા માંડી ….રેલ્વે સ્ટેશન પર થતી ગાડીઓની આવાજાહી અને અવાજ રેડિયો વીંધીને નૈતિક સુધી પહોંચી રહ્યો હતો … ….RJ વૈષ્ણવીએ એમણે કોઈ ખાસ ગીત ગાવાનો આગ્રહ કર્યો ત્યારે આવા અનેક કેમ્પસ કરી ચુકેલા યુવાનોએ એક ગીત ગાયું …” સુરાંગની ..સુરાંગની …સુરાંગનીક માલુ ગનવા ”
ને નૈતિક જાણે એક સંમોહનમાં ખેંચાઈ ગયો …
મદ્રાસ રેલ્વે સ્ટેશન …
કોલેજના દિવસોમાં સરેરાશ યુવાનો જેવી આછકલાઈથી સાવ વિપરીત એકદમ શાલીન અને સભ્ય નૈતિક એના બધા જ શિક્ષકો અને કોલેજના બધા જ વિદ્યાર્થીઓમાં પ્રિય એવો નૈતિક વગર વિરોધે …વગર ચુંટણીએ આપોઆપ આગેવાન બની ગયો હતો . એની સજાગતા, સતર્કતા અને સમજ પર બધાને વિશ્વાસ હતો . આખા ગુજરાતમાંથી એકઠી થઇ બીજા રાજ્યમાં જઈ રહેલી એક ટુકડીના વિદ્યાર્થીઓના લીડર બનવું એ આમ પણ નૈતિક માટે કોઈ મોટી વાત ન હતી . NSS યુનિટ સાથે કામ કરવાની ફાવટ કોલેજના છેલ્લા વર્ષમાં આવેલ નૈતીકને ત્રણ વરસથી હતી જ ને ..!! .ભણવા ઉપરાંત બોલવા અને ગાવામાં પણ કુશળ એવા નૈતિકને એક ઠાવકા વિદ્યાર્થી તરીકે બધા ઓળખતા . એના ..જામનગરના ગ્રુપના નવાસવા યુવક-યુવતીઓને તો એણે આખી મુસાફરીમાં ગીતો ગાઈ ..જૂની વાતો કરી મોજ કરાવી દીધી હતી .
અજાણ્યા … અલગ શહેરમાંથી આવેલા અલગઅલગ ડબ્બામાં મુસાફરી કરીને આવેલા બધાને સાચવી લેવા એ ધ્યાનથી ઉભો હતો .ત્યાં જ દર્શનાબેન.. એમના અધ્યાપકે એને બોલાવ્યો અને જૂનાગઢથી ત્રણ યુવતીઓ આવી છે એમાંથી એકને લાંબી મુસાફરીથી ચક્કર આવે છે એને હોમિયોપેથ દવા આપવા કહ્યું …દોડીને દવાનો ડબ્બો ખોલી એમાંથી એક નાની બોટલ લઇ એ પાછો આવ્યો … દર્શનાબેનએ એક બેંચ પર બેઠેલી અજાણી યુવતી તરફ ઈશારો કરતા એની પાસે ગયો ….”મોં ખોલો” એમ કહેતા જ એ યુવતીએ ચહેરો ઉંચો કર્યો અને થાકેલી આંખે એની સામે જોયું …અનાયાસે જ નૈતિકે એની ચિબુક પકડી એના મોંમાં દવાના સફેદ દાણા સરકાવી દીધા …પછી અચાનક સંકોચથી હાથ પાછો ખેંચી “i m sorry ” પણ કહી દીધું …!!
એ યુવતીએ …..ત્વરાએ આભારવશ એની સામે જોઈ નજર ઢાળી દીધી …..
નૈતિકના કાનોમાં આખી મુસાફરીમાં ગવાયેલું ગીત ગુંજી ઉઠ્યું ” સુરાંગની ..સુરાંગની …સુરાંગનીક માલુ ગનવા ”
ક્રમશ:
— નીવારાજ
About these ads
અવઢવ ભાગ—૨
નીવારોઝીન રાજકુમાર
અચાનક રેડિયો પર RJ વૈષ્ણવીનો અવાજ એના કાનમાં ગુંજી ઉઠ્યો અને એ હસી પડ્યો . યાદ …દરેક જીવન આવી કોઈને કોઈ યાદ છુપાવીએ બેઠું હોય છે …!!! નૈતિકના મનમાં એ કેમ્પના દિવસોની યાદે કબજો જમાવવા માંડ્યો . કાનમાંથી પ્લગ્સ કાઢી એણે આંખો બંધ કરી … ત્વરા ..ત્વરા એક એવી છોકરી જે બહુ ધીમા પગે એના જીવનમાં પ્રવેશી ગઈ હતી … એક અંતરાલ પછી એ થોડી સંપર્કમાં આવી જ હતી..આમ પણ મોટેભાગે કેટલીક યાદો લગોલગ ચાલતી હોય છે ..તો કેટલાક અફસોસો કાળક્રમે સળવળી લેતા હોય છે….ક્યારેક કેટલીક ઝંખનાઓ જાગૃત થતી હોય છે …તો વળી ક્યારેક કેટલીક કચડાઈ ગયેલી વસંતો પાછી ઉગી નીકળતી હોય છે …પણ આવું એકાંત અને વિચારો માટે આવી મોકળાશ મળતા આજે ફરી પાછી ત્વરા એના મનોપટ પર હાવી થવા લાગી .
મદ્રાસ સ્ટેશન પર થયેલી એક નાનકડી ઘટના પછી નૈતિક ફરી પાછો પોતાના દોસ્તો તરફ વળી ગયો …વાતો અને અનુભવો કહેતો ગયો . અને મદુરાઈ પાસેના ગાંધીગ્રામમાં પહોચતા સુધી ત્વરા સાથે કોઈ ઓળખાણ પણ ન થઈ . અને આમ પણ બહુ ચંચળ ન ગણાતા નૈતિકનું ધ્યાન ત્વરા તરફ અને બહુ જલ્દી ભળી ન શકતી ત્વરાનું ધ્યાન નૈતિક તરફ ન વળ્યું . કેમ્પના સ્થળે તો છોકરાઓ અને છોકરીઓના અલગઅલગ જગ્યાએ ઉતારા હતા . અન્ય શહેરોમાંથી આવેલ છોકરીઓ સાથે પણ ત્વરા ધીમે ધીમે મિત્ર બની રહી હતી .બાકી મોટાભાગે જુનાગઢની એની પોતાની કોલેજની સખીઓ હર્ષા અને પૂનમ સાથે જ વધારે રહેતી . ત્વરા … બહુ ગોરી ન કહી શકાય પણ એકંદરે ઘણો નમણો કહી શકાય તેવો નાકનકશો અને એકવડિયું શરીર … મોટેભાગે મોટીમોટી અને અત્યંત ભાવવાહી આંખોથી આજુબાજુ બનતી ઘટનાને કુતુહલથી જોયા કરવું અને વાતે વાતે મલકાયા કરવું . વધુ વાતો કરવી એ એનો સ્વભાવ ન હતો. પણ બીજાની વાતોથી કંટાળતી પણ નહી …એક સારી શ્રોતા કહી શકાય. હંમેશા બોલીને કે સવાલો પૂછીને જ શીખી શકાય એવું નથી હોતું …ચુપચાપ પરિસ્થતિને સમજી એને અનુકુળ થતા એને આવડતું … બાકી બીજી યુવતીઓની જેમ ખીલખીલાટ હસતા અને ખુલીને વાત કરતા ભાગ્યે જ કોઈએ જોઈ હશે. બધાને ક્યારેક લાગતું કે જાણે એ પોતાના મનના દરવાજાને સજ્જડ બંધ કરીને બેઠી છે .ધીમે ધીમે બધા એકબીજાના નામો અને ગામોથી પરિચિત થવા લાગ્યા. અને એકબીજા સાથે દોસ્તી થવા લાગી. દર્શનાબેનને આ ચુપચાપ રહેતી ત્વરા થોડી વધારે વ્હાલી લાગતી એટલે એને પોતાની સાથે અને પાસે રાખવાની કોશિશ કરતા .
એકરોમાં ફેલાયેલા ગાંધીગ્રામમાં …કેમ્પમાં સવારે વહેલા ઉઠી શ્રમદાન કરવાનું રહેતું …એટલે કે એક રોડ બનાવવાનો હતો …સાવ નવતર કહેવાય એવા કામમાં જોડાતા બધા થોડા વધારે ઉત્સાહી લાગ્યા . એમાંય ૧૦ વાગે એક ટ્રેક્ટર નાનકડી સિન્ટેક્ષની ટાંકી ભરી લીંબુ પાણી અને ખુબ બધા બાફેલા ચણા લઈને આવે એની રાહ બધા કાગડોળે જોતા . એકબીજા સાથે ગીતો ગાતા ગાતા કામ કરવાનો આ અનુભવ ત્વરા સહીત બધા જ યુવાનોને ખુબ નવો લાગ્યો … શરીર થાકે પણ મન ખુશ રહે એવી આ પ્રવૃત્તિ બધાને ખુબ ગમી … શરીરનો થાક ઉતારી બપોરે જમ્યા પછી કેટલાક વ્યાખ્યાનો ગોઠવાતા અને સાંજે આખા દેશમાંથી અલગઅલગ રાજ્યોમાંથી આવેલા યુવાનો પોતાના રાજ્યની ઝાંખી કરાવતો સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ રજુ કરતા . ત્વરા અને બીજી યુવતીઓ પોતાનાથી કરી શકાય તેટલું કામ કરતા .કેમ્પના અન્ય યુવાનો કરતા એ નૈતિકને થોડી વધારે ઓળખતી હોય તેવું ત્વરાને લાગવા માંડ્યું . સવારે શ્રમદાન વખતે ગોરા અને સારી કહી શકાય તેવી હાઈટબોડી ધરાવતા નૈતિકને સખ્ત પરસેવો પાડતા જોયા કરતી , બપોરે વ્યાખ્યાનમાં એક ઉત્સુક વિદ્યાર્થી તરીકે સવાલો પૂછતા જોતી તો સાંજે અન્ય રાજ્યોના કાર્યક્રમને બિરદાવતા પણ જોતી ….સમયપત્રક પ્રમાણે ગુજરાતનો વારો મહારાષ્ટ્ર સાથે છઠ્ઠા દિવસે આવ્યો .કુશળ અને પારખું દર્શનાબેને બધાને એમની રસ અને રૂચી પ્રમાણે કામો સોંપ્યા એટલે બધા બમણા જોશથી તૈયારીમાં મચી પડ્યા . મોડી રાત સુધી તડામાર તૈયારીમાં મદદ કરતા નૈતિકને જોઈ ત્વરાની આંખમાં એક અહોભાવ અંજાવા લાગ્યો . એની વાત કરવાની રીતભાત , બધાને પોતાના માની મદદ કરવાની તત્પરતા અને અનુભવ એ જોઈ રહેતી ..તો નૈતિક પણ ક્યારેક વધુ સમય શાંત પણ સહજ રહેતી ત્વરા તરફ કોઈ કામ કે ડાન્સના સ્ટેપ વખતે થોડું વધુ ધ્યાન આપતો . ધીમે ધીમે એકબીજાનું થોડું વધારે ધ્યાન રાખતા થઇ ગયા .પાણી પીધા પછી બોટલ આપોઆપ એકબીજા તરફ લંબાઈ જતી . જમતી વખતે કે કાર્યક્રમ વખતે એકબીજાની આજુબાજુમાં રહેવાની કોશિશ શરુ થઇ એ તો નૈતિકના મિત્રોના ધ્યાનમાં આવતું ગયું અને એમણે નૈતિકની મજાક કરવાનું શરુ કર્યું .પણ વાતને વધુ તુત આપ્યા વગર નૈતિકે સાવ સામાન્ય વ્યવહાર ચાલુ રાખ્યો . અને આમ પણ બીજી યુવતીઓમાં પણ એ ફેવરીટ તો હતો જ અને મદદરૂપ પણ .
પણ સંજોગો એવા બનતા ગયા કે એ બંને નજીક આવતા ગયા … બધાને અલગ અલગ કામો સોંપાયા એટલે કેમ્પના કેટલાક રીપોર્ટસ બનાવવામાં એકબીજાની મદદ કરવા બેસવું પડતું . બંનેનું અંગ્રેજી થોડું વધુ સારું હોવાથી મદુરાઈ રેડિયો સ્ટેશન પર એમના ઈન્ટરવ્યું પણ લેવાયા . ડાંસ માટેના ગીતો પસંદ કરવા પણ એક આખું ગ્રુપ બેસતું . છતાં કોઈ અંગત કે એકલા બેસી વાતો કરવાનો કોઈ સવાલ હતો જ નહિ .આંખના ખૂણેથી છાનુછ્પનું જોઈ લેવાતું . છતાં લાગણીનું વાવેતર થઇ ગયું હતું એ નક્કી વાત હતી . મૌનની પણ એક ભાષા હોય છે . એ ઝડપથી ઉકેલાવા લાગી . જાણે ઓળખીને ઓગળી જવું હોય તેમ ટોળામાં રહી એકબીજાને સમજવાનો અને સાંભળવાનો પ્રયત્ન આપોઆપ થવા લાગ્યો .
ગુજરાત ડે ને દિવસે અન્ય કાર્યક્રમો વખતે માહોલ ખુબ જામ્યો હતો અને અંતે નૈતિકે એક ગીત ગાયું અને અન્ય રાજ્યના લોકોના દિલ પણ જીતી લીધા …
“બડી દુર સે આયે હે પ્યાર કા તોહફા લાયે હે” …
ચારેબાજુ તાળીના ગડગડાટથી જાણે યાદોની વણઝાર વિખાઈ ગઈ હોય પડી હોય તેમ નૈતિકે એક ઊંડો શ્વાસ લઇ પડખું ફરી લીધું .
જીવનમાં આગળ વધી જઈને પાછળ વળી બે વાર જોવાતું હોય છે … એક વાર પોતે કેટલે દુર આવી પહોચ્યા છે એ જોવા અને બીજી વાર પાછળ કોણ કોણ છૂટી ગયું છે …શું શું છૂટી ગયું છે એ જોવા ….
નૈતિકના જીવનમાં કશાની દેખીતી કમી ન હતી ..સમાજમાં નામ , ઘરમાં સન્માન બધું જ હવે મળી ગયું છતાં આજે ફરી એક વાર ભૂતકાળે ઉથલો માર્યો હતો અને એ વીતેલા સમયમાં એ જાણીબુઝીને ખોવાઈ જવા માગતો હતો .કેટલાક ગૂંગળાઈ ગયેલા બનાવોનો ડૂમો ભરાઇ આવતો હોય છે ને ક્યારેક એનો વસવસો પણ તરી આવતો હોય છે …………! આજે જાણે ઊંઘવું જ ન હોય તેમ નૈતિકે યાદોની કડી સાથે ફરી પાછા તાર જોડવાની કોશિશ કરી … કોઈ અર્થ ન હોય …આવા ઉજાગરાની કોઈ જરૂર પણ ન હોય ..પણ માણસનું હૃદય નિષ્ફળતાઓને પણ ક્યારેક વાગોળી લે છે . કોલેજકાળમાં સાથે અને આગળપાછળ ભણતી ઘણી છોકરીઓ એની નજીક આવવા પ્રયત્ન કરતી ..એકાદબે યુવતીની થોડું વધુ નજીક એ પહોંચી પણ ગયો હતો . પણ કશુંક વિશેષ કે અંદરથી ઝંઝોડી નાખે , તરબતર કરી નાખે એવું બીજી કોઈ સાથે ક્યાં બન્યું હતું ..!!! ત્વરા સિવાય …..!!!
દિવસો વીતવા સાથે નૈતિકને આટલું બધું ચુપ રહેતી ત્વરા વિષે વધુ જાણવાની ઈચ્છા થઇ આવતી પણ સમય અને સંજોગો એવી છૂટ ન આપતા કે એકાંતમાં વાત થાય . આ બાજુ ત્વરા પોતાના મનોભાવો છુપાવાની મથામણ કર્યા કરતી … કેમ્પના દિવસો પુરા થવામાં હતા …આટલા દિવસોમાં ભાવનગર , અમદાવાદ , જુનાગઢ , વડોદરા , જામનગર અને સુરતથી આવેલા બધા જ એકબીજા સાથે ખુબ હળીમળી ગયા હતા . નાની નાની ટોળીઓ બની ગઈ હતી . એક દિવસ મદ્રાસ ફરવાનું નક્કી જ હતું એના બદલે અહીં સુધી આવ્યા છીએ તો કોડાઈકેનાલ જઈ આવીએ એવું નક્કી થયું . મોટાભાગે બધા જ મધ્યમ વર્ગમાંથી આવેલા હતા એટલે આવો ફરવાનો અને ખાસ તો દોસ્તો સાથે ફરવાનો મોકો કોઈ ગુમાવવા કોઈ તૈયાર ન હતું . દરેક હિલ સ્ટેશનને પોતાની એક આગવી સુંદરતા હોય છે .કોડાઈકેનાલ પણ અતિ સુંદર જગ્યા છે . બધા એ સ્યુસાઈડ પોઈન્ટ , ટેબલ લેન્ડ જેવા લગભગ દરેક હિલ સ્ટેશન પર હોય તેવા જોવા લાયક સ્થળો મોજથી જોયા …ત્રણ મેટાડોર ભાડે કરી હતી ….ત્વરા હંમેશની જેમ એની ટોળી સાથે જ ફરતી હતી . કોડાઈકેનાલમાં એક ઝીલમાં બોટિંગ માટે બધા ઉતાવળા થયા …પણ પેડલબોટમાં બેસવા માટેની કોઈ તાલાવેલી ત્વરાના ચહેરા પર ન દેખાઈ . બધા એકબીજાને આગ્રહ કરતા, બોલાવતા એક પછી એક ચાર, છ અને આઠ લોકોને બેસાડી શકે એવી બોટમાં બેસવા લાગ્યા … ત્વરા મિત્રોના આગ્રહને ખાળતી એક બાજુ ચુપચાપ ઉભી હતી … દર્શનાબેને પણ એકાદ વાર બોલાવી પણ વિચારોમાં ખોવાયેલી ત્વરાનું ધ્યાન એક જગ્યાએ જમા થયેલા પાણીના જથ્થા …તળાવ પર જ હતું .
એકટક તળાવના વિસ્તાર અને ડહોળાયેલા રહેલા પાણીને જોઈ રહેલી ત્વરાથી જીવન અને જળની સરખામણી આપોઆપ થઇ ગઈ .જીવન તો નદી કે ઝરણાની જેમ ખળખળ વહેવું જોઈએ . અઢળક મહેનત , અનેક મુશ્કેલીઓ ,અકલ્પ્ય મુકામો પાર કરી મંજિલે પહોંચવાની મજા સંકોચાઈને એક સ્થળે બેસી રહેતા ડરપોક માણસને કદી ન સમજાય . પણ એકબીજા સાથે ભળવાનું , ઓગળવાનું , સંકોચાવાનું , વિસ્તરવાનું આમ પણ બધાના નસીબના ક્યાંથી હોય ….!!!
લગભગ બધા જ બોટમાં બેસી ગયા . અને એમણે દૂર દૂર જતા જોઈ રહેલી ત્વરાને અચાનક બાજુમાં આવીને ઉભેલા નૈતિકના અવાજે ચમકાવી દીધી … “ત્વરા , બધાને બેસાડતા હવે હું એકલો જ બચ્યો છું અને તને અહીં ઉભેલી જોઈ . તું આવે તો હું પણ બોટિંગ માટે જઈ શકું … બે જણની બોટમાં જઈએ . આવે છે ? ”
આટલા દિવસના નૈતિકના સંયમિત અને સભ્ય વર્તનથી પ્રભાવિત થયેલી ત્વરા બોટિંગ માટે જરાય ઈચ્છા ન હોવા છતાં નૈતિકને ખરાબ લાગશે એ લાગણીથી એની પાછળ ખેંચાઈ ગઈ . એમને એક બોટમાં બેસતા જોઈ દુર દુરથી તૃષા , કમલેશ , સાગર , પૂનમ અને હર્ષાના અવાજો આવ્યા ….”મસ્ત પ્લાનીંગ” , “ભારે જબરા” એવી ખુબ મશ્કરી કરી …એ જોઈ ત્વરા થોડી ઝંખવાઈ ગઈ . એને સહારો આપી બેસાડવા લંબાયેલા નૈતિકના હાથમાંથી પોતાનો હાથ એણે હળવેથી છોડાવી લીધો .પેડલબોટમાં બેસતા જ સામાન્ય સંજોગોમાં સાવ સહજ રહેતી ત્વરાના મોં પર શરમના શેરડા ઉતરી આવ્યા એ વાત નૈતિકે નોંધી . એને ત્વરાનું આ શરમાળ રૂપ બહુ ગમ્યું . જાણે કે એને ગમાડવાનું એક વધુ કારણ મળ્યું . પહેલી વાર આટલું એકાંત મળતા નૈતિક મનોમન ઘણો ખુશ થયો તો એમની બોટની નજીક આવી જતા મિત્રોની મજાક અને કોમેન્ટ્સથી ત્વરા થોડી અસ્વસ્થ લાગી. હળવા પગે મરાતા પેડલથી બોટ બીજા મિત્રો સાથે વાતો અને મસ્તી કરતા કરતા સરોવરની બરોબર વચ્ચે આવી . મિત્રો થોડા દુર રહી ગયા .ત્વરા એવી ટેવ પ્રમાણે એકદમ ચુપ હતી …અચાનક નૈતિકે ત્વરા સામે જોયું અને ફટાફટ પૂછી લીધું .
” એક વાત છે … પૂછું કે કહું ? ”
ત્યાં જ બાજુમાં પડેલો મોબાઈલ રણકી ઉઠ્યો ….અને નૈતિક પથારીમાંથી ઉભો થઇ ગયો . સામેના છેડે પ્રેરણા હતી . ‘શું કરો છો ?’ ‘કેમ હજી સુતા નથી ?’ ‘વાંચો છો કે ટીવી જુઓ છો ?’ આવા એક પછી એક સવાલો ફોનમાંથી ખરી પડ્યા . આવા પરવાહથી છલોછલ સવાલોથી ટેવાયેલા નૈતિક ને આજે ત્વરાના વિચારોમાંથી બહાર આવતા સ્વાભાવિક રીતે થોડી વાર લાગી . અવાજ ખંખેરીને થોડી વાર એણે પ્રેરણા સાથે આડીતેડી વાતો કરી પણ સામે છેડે અત્યંત હોંશિયાર એવી પ્રેરણાએ એના અવાજના સાવ બોદા રણકાને જાણે ઓળખી લીધો હોય તેમ એક ધારદાર સવાલ ફેંકી દીધો : ‘ આજે કેમ તમારા અવાજમાં આવો સુનકાર વર્તાય છે ? ‘નૈતિક તો જાણે કોઈ ચોરી કરતા પકડાઈ ગયો હોય તેમ ફોનના આ છેડે સાવ ચુપ થઇ ગયો . નૈતિકને અસ્વસ્થ અવસ્થામાં મૂકી ‘ જલ્દી સુઈ જજો..નકામી તબિયત બગડશે ‘ કહી પ્રેરણાએ ફોન મૂકી દીધો . એક ભારે નિશ્વાસ મૂકી નૈતિકે એક ઝાટકે આખી બોટલ પાણી પી લીધું .
પ્રેરણા ,આટલી સમજદાર પત્નીથી પોતાની મનોદશા અને કેટલીક વાત છુપાવી રાખવાનો અફ્સોસ એને થઇ આવ્યો .
યોગાનુયોગ કેમ્પમાં સાથે આવેલી તૃષા પ્રેરણાની ફોઈની દીકરી હતી . નૈતિક ખુબ વ્યવસ્થિત નોકરીમાં જોડાયો હતો અને એની ખુબ સરસ છાપના કારણે તૃષાએ એના ફોઈની દીકરી માટે આ સંબંધ કરવા તરત હા પાડી હતી .કેમ્પ દરમ્યાન ત્વરા અને નૈતિક વચ્ચે વિસ્તરેલી લાગણીઓની એ સાક્ષી હતી . અને આ વાત સાવ સહજતાથી એણે પ્રેરણાને કહી હતી . પણ નૈતિકને ચીડવવા થોડી વધારે લંબાણપૂર્વક કહેવાયેલી વાત પ્રેરણાના મન પર બહુ ઊંડી અસર મૂકી ગયા હતા .એણે નૈતિક અને ત્વરાના સંબંધો વિશે પોતાના મનમાં કેટલીક મનઘડંત ઘારણાઓ બાંધી લીધી હતી અને આટલા વર્ષોમાં અનેક વાર ‘તમને કોઈ વાર ત્વરાની યાદ આવે ખરી ?’ એવું એ પૂછી બેસતી .હદ તો એ હતી કે ક્યારેક અતરંગ અને એકાંત પળોમાં પણ અચાનક “અત્યારે આપણી બંનેની વચ્ચે ત્વરા છે એવું મને કેમ લાગે છે ? ” એવું પૂછતી ત્યારે નૈતિકનું મન અશાંત થઇ જતું અને એ પળો સાવ જ વેડફાઈ જતી . પ્રેરણા તો સાવ સહજતાથી પોતાના મનમાં સળવળતી વાત કહી ઘસઘસાટ ઊંઘી જતી પણ આવું પ્રેરણા કેમ વિચારે છે એ વાત સમજવી નૈતિક માટે બહુ અઘરી પડતી . આ શંકા છે કે માલિકીપણાનો ભાવ એ સમજાતું નહિ … અને આવુ કેટલા બધા વર્ષોથી ચાલતું આવ્યું હતું ….!!!
બહુ રાત વીતી હતી પણ નૈતિકની આંખમાં ઊંઘનું નિશાન ન હતું આજે એ યાદોના ટોળાને ઘક્કે ચડી ગયો હતો .
બોટમાં એણે જ્યારે ત્વરાને પૂછ્યું :
” એક વાત છે … પૂછું કે કહું ? ”
ત્વરાએ એની સામે નજર માંડી …એની મોટીમોટી આંખોમાં છવાઈ ગયેલી આસક્તિની લાલીને નૈતિક જોઈ જ રહ્યો .જાણે નૈતિકના સવાલની એને ખબર હોય તેવા ભાવ સાથે આંખોથી જ સંમતિ આપી અને નજર વાળી લઈ પેડલ પર ટેકવી .
ક્રમશ:
— નીવારાજ
અવઢવ ભાગ –૩
નીવારોઝીન રાજકુમાર
Nivarozinrajkumar@gmail.com
ત્વરાને સવાલ ખબર છે તો જવાબ પણ તૈયાર જ હશે અને એ જવાબ મને માન્ય નહી હોય તો?એ ડરે અને વિચારે નૈતિક અચકાઈ ગયો અને હોઠે આવેલા સવાલની જગ્યાએ બીજો સવાલ આવી ગોઠવાઈ ગયો . અને વાતનો વિસ્તાર ફંટાઈ ગયો .
“તું આટલી શાંત કેમ રહે છે ?”
ત્વરા આ સવાલથી નવાઈ તો પામી પણ કશું કળવા ન દીધું અને સામો એક સવાલ કર્યો : “તમને શું લાગે છે ? હું કેમ શાંત રહેતી હોઈશ ?” તો નૈતિકને પણ આવા સવાલની અપેક્ષા ક્યાં હતી ? કશું ન સુઝતા એ ચુપ થઇ ગયો . ત્વરાએ એની મૂંઝવણ સમજી લીધી હોવા છતાં બીજો સવાલ કર્યો : “કોઈ બહુ બોલતું શું કામ હોય છે ? એના કોઈ કારણો હોય ?”
નૈતિક ફરી પાછો ઘેરાઈ ગયો પણ તોય બોલ્યો : “બેય નથી ખબર ….!!” ત્વરા બોટની આજુબાજુ વમળો રચતા પાણી તરફ જોઈ રહી અને બોલી :”આ એક સ્વભાવ છે …જેને માટે સામાન્ય રીતે લોકો કારણો શોધ્યા કરતા હોય છે …જે વાસ્તવિકતાથી સાવ અલગ હોય છે . કોઈ ખુશ હોય તો ચુપ રહે કોઈ દુઃખી હોય તો …દરેક વ્યક્તિની પરિસ્થિતિ સામે પ્રતિભાવ આપવાની રીત અલગ ન હોઈ શકે ? પણ આ બહુ ઓછા લોકોને સમજાતું હોય છે .અને પોતાના ત્રાજવે બધાને તોળ્યા કરીએ તો સાવ ખોટા અભિપ્રાયો બંધાય જાય એવું તમને નથી લાગતું ..નૈતિક ?”
ત્વરાને એકધારું આટલું બોલતા નૈતિકે પહેલી વાર જોઈ …એ એને જોતો જ રહ્યો …ત્વરાએ પાણી પરથી નજર હટાવી નૈતિક સામે જોયું …એને લાગ્યું એની વાત નૈતિકને સમજાઈ નથી એટલે એ આગળ બોલી :” ઘણા લોકો બહુ બોલીને સામાવાળાને સમજવા કોશિશ કરતા હોય છે તો કેટલાક શાંત રહીને …મમ્મી કહે છે … શાંતિથી સાંભળનાર જલ્દી શીખે-સમજે છે. સાંભળવું …સાંભળી શકવું એક કળા છે.. ક્ષમતા છે . બાળપણથી આવું સાંભળતી આવી છું ..એટલે શાંત રહું છું ..!!
નૈતિકને હજુ સમજાયું નહી કે એના એક સાદા સવાલના જવાબમાં ત્વરા આટલું કેમ બોલી ..પણ એની વિચારધારાથી અંજાયા વગર પણ ન રહ્યો !!! એટલે એણે કહ્યું : “અરે , હું તો એમ જ પૂછતો હતો …હું સમજુ છું કે બધાના સ્વભાવ અલગ જ હોય …!!”
“અનેક આંખોમાં મેં મારા માટે આ સવાલ વાંચ્યો છે પણ ખબર નહી આખી દુનિયાએ પૂછેલા સવાલનો જવાબ મને તમને જ આપવો ગમ્યો.”એમ બોલતા ત્વરાના ચહેરા પર એક સ્મિત આવી ગયું .એ જોઈ નૈતિકે પણ વાત હળવી પડી હોય તેવું અનુભવ્યું .આપોઆપ પેડલ પર જોર અપાઈ ગયું .હિંમત કરી એણે ત્વરાને કહ્યું : “તું મને બધા કરતા આમ પણ થોડી અલગ લાગે છે ” ત્વરાની આંખોમાં કુતુહલ તરી આવ્યું એ કાંઈ બોલે તે પહેલા તળાવના કાંઠેથી એમના નામની બુમો સાંભળી બંનેએ ફટાફટ બોટને કાંઠા તરફ વાળી . “એટલે શાંત હોવા ઉપરાંત ?” કાંઠા પર નજર ટેકવી ત્વરાએ પૂછ્યું. નૈતિક જવાબ માટે શબ્દો ગોઠવતો રહ્યો અને કાંઠો આવી ગયો. એ જેમ બોટમાંથી ઉતરી તેમ પૂનમ અને હર્ષા એને ઘેરી વળ્યા અને કાનમાં “શું વાતો થઇ ?” …”અમારી છુપી રુસ્તમ , તું તો બહુ સિક્રેટીવ નીકળી”..”અમને તો તેં ક્યારેય કશું કહ્યું જ નહી”… પર લડકા બહોત અચ્છા હૈ ઈસલીયે યે રિશ્તા હંમે મંજુર હૈ” એવી મીઠ્ઠી ફરિયાદો અને મશ્કરીથી ઘેરાયેલી ત્વરા ખાલી હસીને “અરે , તમે જેવું માનો છો એવું કશું નથી” એટલું જ બોલી શકી.
ત્યાંથી મદુરાઈ પહોંચી મીનાક્ષી મંદિર જોઈ ,થોડી ખરીદી કરી .બંને એ પોતપોતાની મમ્મી માટે સાડીઓ લીધી .મદ્રાસ પાછા ફરવા બસ સ્ટેન્ડ પર બેઠેલા બધાના મનમાં આ કેમ્પ બહુ જલ્દી પૂરો થઇ ગયો એવી લાગણી આવતી ગઈ અને હવે થોડા કલાકો કે એકાદ દિવસમાં છુટા પડવું પડશે એ વિચારે બધાના મન ભારે થઇ ગયા.જીવનમાં મળવાનું અને છુટા પડવાનું એ એક સામાન્ય નિયમ છે . કોઈને કોઈ કોઈ ખાસ રીતે આપણા માનસ પર હંમેશ માટે અસર કરી જતું હોય છે .આ કેમ્પમાં વીતેલા દિવસો ,બનેલા મિત્રો જીવનની ડાયરીમાં કેટલાક પાનાંઓ રોકી જ લેશે એ પાકું હતું ‘ બહુ મજા આવી , કોઈ માંદુ ન પડ્યું , બધા કેવા મસ્ત દોસ્ત બની ગયા છીએ , અરે ,યાર ,બધા બહુ યાદ આવશો’ એવી વાતો જ થવા લાગી .
બધાની વાતો સાંભળી રહેલા દર્શનાબેન બોલ્યા :
“અનેક કેમ્પસ કર્યા છે . છેલ્લે આવી જ લાગણીઓથી બધા ઘેરાઈ જાય છે . સ્વાભાવિક છે . પણ હું એવું માનું છું કે ભવિષ્યના વિચારે વર્તમાન બગડે એનો શો અર્થ ? બધા સાથે તો નહી પણ ઘણા સાથે તમે આખી જિંદગી જોડાયેલા રહી પણ શકશો .એટલે આજની ઘડીમાં જીવી લો.”
આટલા દિવસ મિત્રવત રહેલા દર્શનાબેનની વાત સાંભળી બધાની આંખોમાં ઝળઝળિયાં આવી ગયા સાથે સાથે સાચે જ આ ક્ષણોને સદા માટે યાદગીરી બનાવી લેવા આનંદમાં રહેવું એવું નક્કી કરી લીધું. બસ આવી.. બધા ધીમેં ધીમે ગોઠવાઈ રહ્યા હતા . પૂનમ અને હર્ષા જલ્દીથી એક સીટ પર બેસી ગયા. પાછળ આવતી ત્વરા “તમે મને એકલી મૂકી” એવી ફરિયાદ કરતી ઉભી રહી .પૂનમે એમની આગળની સીટ ખાલી જ છે એવો ઈશારો કર્યો એટલે કમને ત્વરાએ થોડો સામાન સીટની ઉપરની છાજલી પર અને થોડો પગ નીચે રાખ્યો અને બારી પાસે બેસી ગઈ . પણ એણે દર્શનાબેનને પોતાની પાસે બેસવા બોલાવી લીધા. એ જોઈ પૂનમ-હર્ષા અને બીજા મિત્રોના પ્લાન પર પાણી ફરી વળ્યું .
બધા અંતક્ષરીના મૂડમાં આવી ગયા અને થોડા છોકરાઓ નાચવા પણ ઉભા થયા .નૈતિકે પણ ગીતો ગાઈ એમને સાથ આપ્યો. પૂનમ,હર્ષા અને ત્વરા આ બધું માણી રહ્યા હતા . બધાએ દર્શનાબેનને પ્રેમથી આગળ ખેંચી લીધા. મોટેભાગે બધા ઉભા હતા એટલે એમને આગળ બેસવાની જગ્યા મળી અને થોડી વાર પછી એને એકલી બેઠેલી જોઈ નૈતિક એની પાસે આવીને બેસી ગયો. પાછળ બારી પાસે બેસેલી પૂનમે હાથ લંબાવી ત્વરાને એક ચીંટીયો ભરી લીધો. બધા શાંત થતા ગયા. નૈતિકે ત્વરા સાથે વાત કરવા કોશિશ કરી. સરકારી નોકર મમ્મી પપ્પા અને નાનો ભાઈ ..ત્વરાનું જીવન આ ત્રણ જણના બનેલા ત્રિકોણમાં સમાયેલું છે . બહુ સંતોષી અને શાંત વાતાવરણમાં ઉછરેલી ત્વરા અતિ તેજસ્વી તો નહી પણ ઘણા સારા માર્કસે પાસ થતી .ઈતર પ્રવૃતિઓ પણ ઘણી આગળ રહેતી . મમ્મીની અત્યંત નજીક હતી અને મમ્મી પપ્પાને એના પર ખુબ ગર્વ અને વિશ્વાસ છે એ વાત કરતા એની આંખોમાં ખુશી છલકાઈ આવી એ નૈતિકે નોંધ્યું . નૈતિકે પપ્પાના અવસાન પછી નોકરી કરતી મમ્મી અને એક નાની બેન એ એનું વિશ્વ છે એમ ત્વરાને જણાવ્યું . આવી થોડી વાતો કરતી વખતે બહુ ઉછાંછળી પણ નહી અને બહુ સંકુચિત પણ નહી એવી ત્વરાએ એકાદ વાર દર્શનાબેન આવશે કે કેમ એ જોઈ લીધું. નૈતિક એ સમજી ગયો અને આગળ જવા ઉભો થઇ ગયો. પણ દર્શનાબેન કલ્પેશ સાથે બેસી રીપોર્ટની વાત કરતા હતા ત્યાં એમની પાસે થોડી વાર ઉભા રહી નૈતિકે કેટલાક સુધારા સૂચવ્યા. પાછળ વળી જોયું તો ત્વરા ઝોકે ચડી હતી અને એનું માથું એક બાજુ નમી ગયું હતું … એને ઉભેલો જોઈ દર્શનાબેને ‘તું ત્યાં જ બેસ, મારે હજુ વાર લાગશે’ એમ કહેતા સંકોચ સાથે એ પાછો ત્વરા પાસે આવીને ઉભો રહ્યો …પાછળ બેઠેલી પૂનમ તો ઊંઘી જ ગઈ હતી એણે હર્ષા તરફ જોયું . હર્ષાએ મજાકના સ્થાને સમજણથી એને ત્યાં જ બેસવા ઈશારો કરી દીધો .
શાંત ત્વરાને વધુ શાંત ચહેરે ઊંઘતી જોઈ રહ્યો.એને આ છોકરી તરફ અકળ લાગણી ઉભરાઈ આવતી હતી . એ જાગે તો વધુ વાત કરવાની લાલચ જાગી આવી .થોડી વાર પછી એનાં પોપચા પણ થાકથી ઢળવા લાગ્યા. અચાનક બસની એક હળવી બ્રેક લાગી અને ઊંઘતી ત્વરાનું માથું નૈતિકના ખભે ટેકાઈ ગયું. નૈતિક થોડો વધુ સંકોચાઈ ગયો .બેએક મિનીટની અવઢવ પછી ત્વરાને જગાડવા એનો હાથ ત્વરાના હાથ પર મુક્યો અને એ ત્વરાને જગાડે એ પહેલા ખુલ્લી બારીમાંથી આવતા પવનની લહેરથી ઠંડી લાગતી હોય તેમ ત્વરાએ એનો હાથ પકડી પોતાના ખભા અને ગાલ વચ્ચે દબાવી દીધો અને થોડું એની બાજુ ફરી ગઈ .કદાચ આમ જ એના મમ્મી સાથે સુઈ જતી હશે એવું નૈતિકે વિચાર્યું. એકદમ નિર્દોષ, નિષ્પાપ અને નિર્ભય બાળકી જેવી લાગતી ત્વરાનાં શ્વાસ નૈતિકના હાથ પર ટકરાવા લાગ્યા. આટલા નજીકથી કોઈ યુવાન સ્ત્રીશરીરને મહેસુસ કરવાનો અનુભવ નૈતિક માટે સાવ પહેલો હતો ..એને સમજાયું નહી હવે શું કરવું ? કેવી રીતે એનો હાથ છોડાવી શકાય ? એક બાજુ ઘસઘસાટ ઊંઘતી ત્વરાને ખલેલ પહોંચે એ વિચાર પણ એને ન ગમ્યો .પાંચેક મિનીટ પછી ત્વરાની નાજુક હથેળીમાં જકડાયેલો હાથ નૈતિકનાં મનમાં અનેરા સ્પંદનો પેદા કરવા લાગ્યો. એને આ સ્પર્શ ખુબ ગમવા માંડ્યો .. આમ જ આ બસ ચાલ્યા કરે અને આમ જ …!! પવનના કારણે ત્વરાની ઉડતી લટો નૈતિકના ચહેરા પર છવાઈ જવા લાગી. પણ આ ઠીક ન કહેવાય એવું પણ અંદરખાનેથી ઉગવા લાગ્યું. લગભગ વીસેક મિનીટ સાવ અનિશ્ચિતતામાં પસાર થઇ. અને બસ હોલ્ટ માટે ઉભી રહી. લાઈટ અને ચહલપહલના અવાજોથી હાથ છોડી ત્વરા જાગી ગઈ પણ પાસે બેસેલા નૈતિકને જોઈ એના ચહેરા પર અસ્વસ્થતા અને શરમ ઉતરી આવ્યા. નૈતિકે કશું થયું નથી એવું બતાવવા હળવું હસી લીધું .હોલ્ટ પછી દર્શનાબેન ત્વરા પાસે આવી ગયા .
આખી રાતની મુસાફરી પછી સવારે મદ્રાસ રેલ્વે સ્ટેશને પહોંચી ફ્રેશ થઇ નવજીવન એક્સપ્રેસમાં ગુજરાત આવવા બેસી ગયા . ગઈ રાતના પોતાના વર્તન બદલ શંકાશીલ થઈ ગયેલી ત્વરાએ નૈતિક સાથે આંખો મિલાવવાનું ટાળ્યા કર્યું . આમ પણ જુનાગઢવાળી એ ત્રણે છોકરીઓનું રીઝર્વેશન અલગ ડબ્બામાં જ હતું એટલે ત્યાં પહોંચી ત્વરાએ હાશકારો અનુભવ્યો પણ એને રાતે એકલી મુકવા બદલ હર્ષા અને પૂનમ સાથે અબોલા લઇ લીધા. એ બંનેએ ‘નૈતિક અમારા કરતા તારો વધારે સારો મિત્ર છે એટલે કશો વાંધો નહી’ એવું એને સમજાવ્યા કર્યું. થોડી વાર પછી દર્શનાબેને જામનગરના ત્રણ છોકરાઓને એમની જગ્યાએ મોકલી આ ત્રણ છોકરીઓને એમની પાસે બોલાવી લીધી.પણ સામાન મુકીને એ છોકરાઓ પણ બધા સાથે મસ્તી કરવા આવી ગયા. નૈતિકની કોશિશ ઘણી રહી કે એ ત્વરાને વધુ શરમમાં ન નાખે. વારે વારે રમતો બદલાતી ગઈ .અને જગ્યા પણ .એકબાજુ ચુપચાપ બેઠેલી ત્વરાને જોઈ નૈતિકને દુઃખ લાગવા માંડ્યું. રાતે એને ન જગાડવા બદલ પોતાની જાતને એ કોસતો રહ્યો. બપોરે બધા આરામ કરતા હતા ત્યારે એની પાસે બેસી વાત કરવાની કોશિશ કરી પણ ત્વરાની આંખમાં ડબડબી આવેલા આંસુ જોઈ “કશું જ નહિ તને કદાચ મમ્મીનો હાથ પકડી સુવાની ટેવ હશે ..બે મિનીટ માટે જ તેં મારો હાથ પકડ્યો હતો” એટલું જ બોલી શક્યો. ઘણી વાર ચુપચાપ બેઠા પછી ત્વરા સહજ થઇ.એણે નૈતિકની સામે જોઈ ફિક્કું હસી લીધું.
જેમજેમ ટ્રેન ગુજરાત તરફ ધસી રહી હતી તેમ તેમ બધા જુદા પડવાના ભયે દુઃખી થવા લાગ્યા . પત્રો લખવા એકબીજાના સરનામા અને જન્મદિવસ વિશ કરવા જન્મતારીખ પોતપોતાની ડાયરીમાં નોંધવા લાગ્યા . ત્વરા તરફથી કોઈ હલચલ થતી ન જોઈ નૈતિકે પોતાની ડાયરી એની સામે ધરી …એની સામે એક આડી નજરે જોઈ ત્વરાએ લખી આપ્યું .અને સામે પોતાની ડાયરી ધરી દીધી . નૈતિકે ડાયરીના પાનાં ફેરવી પોતાના જન્મદિવસને શોધી ત્યાં લખ્યું …’અમે આવ્યા’ …અત્યંત સુઘડ અક્ષરે સરનામું પણ ત્યાં જ લખી આપ્યું . ત્વરાએ એ શબ્દો પર આંગળીઓ ફેરવી ડાયરી બંધ કરી દીધી. એક ભારેખમ વાતાવરણ આખા ડબ્બામાં છવાઈ ગયું . આંખો ડબડબી રહી હતી પણ પ્રયત્નપૂર્વક આંખોમાં તોરણ બની આવતા આંસુઓને બધા ખાળી રહ્યા હતા . ફરી પાછી એ જ ઘટમાળમાં લાગી જવાનું …છેલ્લા વર્ષમાં ભણતા આવતા વર્ષે નોકરી અને બાકીના અભ્યાસમાં લાગી જશે અને આ દિવસો હવાની જેમ યાદોમાં વિંઝાયા કરશે . અમદાવાદ સ્ટેશને ગાડી પહોંચી ..અત્યાર સુધી રડમસ રહેલા ચહેરાઓ હવે આંસુ વહાવી રહ્યા હતા ..ત્વરા સહિત …!! બધાથી છુટા પડતી વખતે ‘ યાદ કરજો , કાગળ લખજો, ફરી જરૂર મળીશું ‘ એવું બધું કહી રડતા ચહેરે બધા છુટા પડી રહ્યા હતા … નૈતિકે પોતાનો સામાન ઉઠાવી ત્વરા સામે જોઈ …”આવજે ત્વરા ,હું કાગળ લખીશ તો જવાબ આપીશને ?” એવું પૂછી લીધું …ત્વરાએ કશું બોલ્યા વગર એની સામે નૈતિકે લંબાવેલ હાથમાં હાથ મૂકી દીધો ..એક ક્ષણ સ્પર્શથી લાગણીની આપલે થઇ ગઈ. ઉષ્માની આપલે કરી ત્વરાએ સામે ઉભેલા દર્શનાબેનને ભેટી લીધું . એમણે કરેલા લાડ અને કાળજી માટે ખુબ આભાર માની એ પૂનમ અને હર્ષા સાથે ચાલી નીકળી …થોડે દુર જઈ એક વાર પાછા ફરીને જોયું … નૈતિક એકટક એની સામે જ જોઈ રહ્યો હતો …કશુંક અધૂરું છૂટતું હોય તેવું લાગ્યું અને બંનેની આંખોમાં ભેજ તરવરી ઉઠ્યો .
બહાર ગુરખાનો અવાજ સંભળાતા નૈતિક વર્તમાનમાં પાછો ફર્યો . સામે દીવાલમાં લટકેલી દીવાલ પરની ઘડિયાળ રાતના 3 વાગ્યાનો સમય બતાવતી હતી. નૈતિકે ચહેરા પર હાથ ફેરવી લીધો …એને લાગ્યું આજે પણ આંખોમાં ભેજ છવાઈ ગયો છે . સ્મરણોની એક ખાસિયત છે …વણઝારની જેમ એક પછી એક આવ્યા જ કરે .છાના ખૂણે ત્રાટક્યા જ કરે . .કેટલાય વર્ષો પહેલા બનેલી ઘટના જાણે આળસ મરડીને મનોપટ પર છવાઈ ગઈ …ક્ષણો પર વળેલી રાખ જાણે ઉડી ગઈ . આવું જ ત્વરાને થતું હશે ને …!! કદાચ થતું જ હશે .ક્યાં હશે ? શું કરતી હશે ? એવી જ ચુપચાપ અને શાંત હશે ? મને યાદ કરતી હશે ? મારી જેમ બધું મનમાં રાખી જીવતી હશે ? ‘ઉફ્ફ ….ત્વરા , તું ક્યાં છે ?’
જાણે ત્વરા સાથે વિતાવેલા એ ક્ષણોએ નૈતિકના મનને રીચાર્જ કરી દીધું .એની આંખોમાં ઊંઘનું નામો નિશાન ન હતું . એ ઉભો થઇ ગયો .બેગ ખોલી એમાંથી લેપટોપ કાઢ્યું .. નેટ કનેક્ટ કર્યું . ફેસબુક ખોલ્યું .એણે ટાઈપ કર્યું ……
ત્વરા …!!!
અવઢવ ભાગ-૪
નીવારોઝીન રાજકુમાર
nivarozinrajkumar@gmail.com
ત્વરા …..!!!
નૈતિકે ફેસબુક પર નામ ટાઈપ કર્યું … મોટેભાગે ઘણા લોકો આજકાલ જુના મિત્રોને મળવા માટે આ સરનામે આવતા હોય છે …કદાચ ત્વરા પણ અહીં જૂના દિવસોને ફંફોસતી આવી ચડી હોય એવું ન બને ? સાત આઠ ત્વરાઓ એની નજર સામે આવી પડી . દરેકના ભૂત અને વર્તમાન કાળના શહેરોના નામ તપાસતા એ બે જગ્યા એ અટક્યો …સ્વાભાવિક છે નામ તો કદાચ એ જ હોય પણ લગ્ન પછી અટક જરૂર બદલાઈ હશે ..એ વખતે બે અટક રાખવાની ફેશન પણ ન હતી એટલે નવી અટક સાથેની ત્વરાને જ શોધવાની હતી . લગ્ન કર્યા હશે ..એને પણ જુવાન બાળકો હશે … પતિ સાથે ખુશ હશે …એમાં મારી રીક્વેસ્ટ કે મેસેજ ઠીક રહેશે ? એવું વિચારતા એણે એ બે ત્વરાના ફોટો આલ્બમ ધ્યાનથી જોવા માંડ્યા ..
yes …આ તો એ જ ત્વરા છે ..આંખે ચશ્માં ચડી ગયા પણ એ ચશ્માની આરપાર દેખાતી એ પાણીદાર , મોટીમોટી , અત્યંત ભાવવાહી આંખો એમની એમ હતી . સમયે એનું કામ ત્વરાના શરીર પર કર્યું હતું ..બહુ તો નહિ પણ થોડુંક ભરાવદાર શરીર એના નમણા ચહેરાને જાજરમાન બનાવતું હતું …નૈતિક એકધારું એ ચહેરા તરફ ત્રાટક કરતો હોય તેમ ક્યાંય સુધી જોઈ રહ્યો. એક આસક્તિ એની આંખોમાં ક્યારે આવીને બેસી ગઈ એને સમજાયું નહી …!!!
એક પરણેલો પુરુષ આવી રીતે એની જૂની મિત્રને રીક્વેસ્ટ મોકલે એ આજના જમાનામાં કાંઈ બહુ મોટી વાત ન હતી પણ એના સંજોગો અલગ હતા . પ્રેરણાની જાણ બહાર ત્વરાના સંપર્કમાં આવવું ઠીક નહી …પણ સામાન્ય મિત્રતા રાખવામાં કશું ખોટું પણ નહી એવી અવઢવમાં … બુદ્ધિ અને લાગણીના વિવાદમાં અંતે એની લાગણી જીતી ગઈ… ત્વરાને ઓળખીને નૈતિકે એને રીક્વેસ્ટ મોકલી દીધી . એના હાલના શહેર કે એવી કોઈ માહિતી ન મળી .. મિત્ર બન્યા પછી જ જાણવા મળશે એવું વિચારી એણે લેપટોપ બંધ કર્યું ….ને જાણ્યેઅજાણ્યે એનું ચેન એણે લેપટોપને સોંપી દીધું . એ પથારીમાં ફેંકાયો.
ત્વરા ….વર્ષો સુધી મનનાં એક લીલાછમ ખૂણામાં સુષુપ્ત અવસ્થામાં પડેલો વણકહ્યો સંબંધ ….!!! લગભગ ૨૫ વર્ષો પછી જોયેલો એ ચહેરો જે સમયના એક ખાસ ખંડમાં એના દિલોદિમાગ પર છવાયેલો રહેતો. ત્વરા …. એક શરુ થતા સાથે સ્થગિત થયેલો સંબંધ …. એક આરપાર જોઈ શકાય તેવો પારદર્શક સંબંધ ..!!!
એ સાંજે રેલ્વે સ્ટેશન પર બધાથી વિખુટા પડતી વખતે અનુભવાયેલી ટીસ આજે પણ એ અનુભવી રહ્યો હતો …આ સમય કેમ આટલો જલ્દી ભાગતો હશે ….!!! ઘણું કહેવાનું હતું , સાંભળવાનું હતું , સાથે સમય પસાર કરવાનો હતો …હવે એ દિવસો, એ સાથ, એ સંગાથ કેવી રીતે મળશે …!!! સાવ ખાલી મન સાથે એ ઘરે તો પહોંચી ગયો . ..’કાગળ લખું કે ન લખું …આટલું જલ્દી કાગળ લખીશ તો કેવું લાગશે , એ મારા કાગળનો જવાબ આપશે ?’ એવી અવઢવમાં એ બેત્રણ દિવસ રહ્યો .એના ખોવાયેલા વર્તનથી નવાઈ પામેલા એના મમ્મી સુધાબેને બેચાર વાર ‘બધું ઠીક છે ને ..?’ એવું પૂછી પણ લીધું હતું . નૈતિકે ‘કશું નવું નથી’ એવું કહી ત્યારે તો વાતને ટાળી હતી પણ સમજદાર સુધાબેનને એમના લાડલામાં બહુ ફેરફાર દેખાયો હતો …સામા પક્ષે નૈતિકને હવે સમય સાવ ધીમો ચાલતો હોય તેવું લાગવા માંડ્યું હતું .
આટલું વિચારતા વિચારતા નૈતિકની આંખ લાગી ગઈ અને સવારે સીધા સાડા આઠે એ જાગ્યો . ઓફિસે નવ વાગે પહોચવાનું હતું …’આજે તો બહુ મોડું થયું વિચારતા’ એ ફટાફટ તૈયાર થતો ગયો અને કાલની રાતે એણે એક આખો સમયગાળો જીવી લીધો હોય તેવું એને લાગ્યું. ત્વરાએ એની રીક્વેસ્ટ સ્વીકારી હશે ? સ્વીકારશે ? એવા વિચારોમાં એ ઓફિસે પહોંચી ગયો . રોજબરોજના કામમાં ..ઢગલાબંધ ફાઈલો અને કેટલીક મીટીંગોમાં એ વ્યસ્ત થઇ ગયો અને ત્વરાના વિચારો પર થોડી વાર વાદળો છવાઈ ગયા . લંચ બ્રેકમાં બધા સાથી મિત્રો સાથે જમતી વખતે પણ થોડો સમય ચોરી ફોન પર ચેક કરી લેવાની લાલચ વારે વારે થઇ આવી .પણ એવો મોકો ન મળ્યો ..સામાન્ય રીતે મળતાવડા નૈતિકને આજે થોડો શાંત જોઈ એકાદ મિત્રે કહ્યું પણ ખરું કે ‘આજે તો બહુ વિચારોમાં ખોવાયેલા છો’ . નૈતિક તરત હસીને મસ્તીના મુડમાં આવી ગયો એટલે વાત ત્યાં જ દબાઈ ગઈ.
ચારેક વાગે ફોનમાં ફેસબુક ખોલીને જોઈ જ લીધું ….ત્વરાએ એની રીક્વેસ્ટ સ્વીકારી ન હતી ..એ જોઈ નૈતિક સાવ મૂડલેસ થઇ ગયો. …તોય હિંમત કરી એણે એક મેસેજ કરી નાખ્યો … ‘hi , હું નૈતિક …યાદ આવ્યો ? ‘ રોજ ઓનલાઈન નહિ આવતી હોય …ફેસબુકનો ઉપયોગ નહીવત કરતી હશે …એવા વિચારો કરી પોતાની જાતને આશ્વાસન આપ્યા કર્યું તો એના પતિને નહી ગમતું હોય …એનો પરિવાર રૂઢીચુસ્ત હશે …એ પોતે હંમેશની જેમ જાતને સંકોરીને બેઠી હશે …એને મારું આમ મેસેજ કરવું નહી ગમે તો …તો હવે હું એની સાથે સંપર્ક કેવી રીતે કરીશ એવા વિચારો આવતા એ નિરાશાથી ઘેરાતો ગયો…એવું ક્યાં હતું કે ત્વરા વગર રહી શકાતું ન હતું? આટલા વર્ષ જીવાયું જ હતું ને …!! પણ હવે જ્યારે એની યાદ ભીતર ચીરી બહાર આવી ગઈ ત્યારે એના વિષે જાણવાની એની સાથે વાત કરવાની અદમ્ય ઈચ્છા જાગી ઉઠી હતી . આવા વિચારોમાં અટવાતો નૈતિક રોજના ક્રમ પ્રમાણે બહાર થોડું ચાલી આવ્યો ..પ્રેરણા અને બાળકો સાથે વાતો કરી લીધી . જેમતેમ જમી રૂમમાં આવી ગયો ..નાહીને પાછો લેપટોપ ખોલી બેસી ગયો . કોઈ જવાબ ન જોઈ ઉદાસ થઇ ગયો ..
કશું ન સુઝતા એને આ આખા ભૂતકાળના ખંડને વર્તમાન સાથે જોડનાર રેડિયો યાદ આવી ગયો . મોબાઈલમાં રેડિયો ઓન કર્યો… જૂના દર્દીલા ગીતો રેલાઈ રહ્યા હતા. એની ઉદાસી વધુ ઘેરી બની .એણે રેડિયો બંધ કરી દીધો.
ત્રણ ચાર દિવસ પછી એક રાતે એણે હર્ષા અને પૂનમને કાગળો લખ્યા અને અંતે ત્વરાને કાગળ લખવાની હિંમત કરી. પહેલા તો સંબોધનમાં જ એ અટવાઈ ગયો . પ્રિય , વ્હાલી કે ફક્ત ત્વરા ? …બે ચાર કાગળના ડૂચા ઉડાડી અંતે પ્રિય ત્વરા …લખી કાગળ આગળ વધાર્યો …. ‘તું ઠીક હશે …હું તને યાદ કરું છું’ …જેવી વાતો લખી ફરી પાછો અટકી ગયો. ખબર નહી કેમ મનમાં રહેલી વાત મોં સુધી તો ન આવી પણ લખી પણ ન શકાય એ કેવી મોટી મૂંઝવણ કહેવાય …!! એ મારા વિષે શું વિચારતી હશે ? શું ધારતી હશે ? તોય ‘કેમ્પમાં ખુબ મજા પડી ..આપણે સારા મિત્રો બની ગયા ..સમય ઓછો પડ્યો ..તારી મિત્રતા મને ગમી’ .. જેવી અને થોડી આડીઅવળી ..રોજબરોજની વાતો લખી કાગળ પૂરો કરી દીધો . અનેકવાર વાંચી પણ લીધો . એક કવરમાં નાખી બીજા દિવસે પોસ્ટ પણ કરી દીધો . કોલેજમાં વેકેશન હોવાથી લગભગ રોજ ૧૧ વાગ્યા સુધી મિત્રો સાથે ક્રિકેટ રમતો નૈતિક ૧૦ વાગે ટપાલીના આવવાના સમયે બીજા જ દિવસથી ઘરે હાજર રહેવા લાગ્યો હતો …અને ચોથા જ દિવસે એના નામની એક ટપાલ આવી હતી . પીળા કલરના કવરમાંથી એક પત્ર નીકળી આવ્યો અને જાણે નૈતિકનું હ્રદય એના હાથમાં હોય તેમ ધ્રુજતા હાથે એણે કાગળ ખોલ્યો . નૈતિક જેવા મરોડદાર તો નહી પણ સરસ કહેવાય તેવા અક્ષરોમાં લખાયેલો કાગળ ….’પ્રિય નૈતિક’ …….આહ, સંબોધન ..દિલમાં ઠંડક પ્રસરી ગઈ . સામાન્ય ઔપચારિકતા પછી ‘હું પણ તમને યાદ કરું છું .. કેમ્પની વાતો ..તમારી વાતો ઘરે કહ્યા કરું છું’ ..એવું બધું વાંચ્યું …પણ છેલ્લે ત્વરાએ એનું નામ લખ્યું ન હતું એ વાતનું કુતુહલ નૈતિકના મનમાં જાગી આવ્યું .
આગળ વધી રહેલા એમના પત્ર વ્યવહાર દરમ્યાન નૈતિક રીતસર ધીમી પણ મક્કમ ગતિએ ત્વરાના પ્રેમમાં પડતો ગયો . સાવ સામાન્ય પત્રોમાં પણ નીચે પોતાનું નામ લખવા નથી માંગતી એવું ત્વરાએ સ્પષ્ટ કરી દીધું ..પણ ત્વરા પત્રોમાં પણ કોઈ આછકલાઈ નહી પણ એકદમ સંયમિત વાતો જોઈ એ ત્વરા વિષે વધુને વધુ વિચારતો થઇ ગયો . અનેકવિધ વિષયો પર ખુલીને ચર્ચા કરતી ત્વરા એને બહુ પોતાની લાગવા લાગી ..કોઈ કોઈને ગમે તો શું ખોટું વગેરે વાતો કરી પોતાના સંદેશા ત્વરા સુધી પહોચાડવામાં નૈતિક જાણે સાવ નિષ્ફળ ગયો હોય તેવું એને લાગવા માંડ્યું …સામે પક્ષે તર્કબદ્ધ વાતો કરી ત્વરા હમેશા નૈતિકને વિચારે ચડાવતી ગઈ …જામનગર અને જુનાગઢ ખાસ દુર ન કહેવાય પણ મળવાની શક્યતાઓ કેવી રીતે ઉભી કરવી એ નૈતિકને સમજાતું ન હતું . આ બાજુ ત્વરા પણ સામાન્ય વાતથી આગળ વધતી ન હતી અને એટલે નૈતિક પણ વધી શકતો ન હતો. અંતે આ મૂંઝારો એણે અનીલ નામનાં એના મિત્ર આગળ ઠાલવી દીધો . અનીલને પણ વાતમાં રસ પડ્યો અને એણે ધીરજથી કામ લેવા સલાહ આપી .
પરિણામ આવતા જ નૈતિકને સરસ નોકરી મળી ગઈ. એના આત્મવિશ્વાસમાં વધારો થયો અને એણે ગમે તે રીતે ત્વરા સાથે વાત કરવાનું નક્કી કર્યું … એ સમયે ફોનની સુવિધા બંનેના ઘરે ન હતી એટલે રૂબરૂ મળવું હવે ખુબ જરૂરી બની ગયું … અને એક દિવસ અચાનક અહીં ‘એક નોકરીના કામે આવ્યો છું’ કહી એણે ત્વરાના ઘરે જઈ પહોંચ્યો …એને આવેલો જોઈ ત્વરા ખુબ ખુશ તો લાગી અને એના ઘરના લોકોએ પણ ત્વરાના મિત્ર તરીકે બહુ ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું . નૈતિકને આ લોકો બહુ વ્યવસ્થિત લાગ્યા . પણ વાત થઇ શકે એવી કોઈ મોકળાશ ન જ મળી …અને ‘મારે તારી સાથે ખાસ વાત કરવી છે’ એવા શબ્દો વારેવારે એના હોઠેથી પાછા વળી ગયા ..મનની વાત મનમાં રાખી એ પાછો ફર્યો … !!
દિવસો સુધી આમ જ ચાલ્યા કર્યું .. નૈતિક ધર્મો , શ્રદ્ધા-અંધશ્રદ્ધા , રીતરીવાજો વગેરે વિષે એના વિચારો કાગળમાં લખતો એમ કરતા કરતા સિફતથી જ્ઞાતિ.. જાતિ અને લગ્ન વિષેની ચર્ચા પત્રમાં ઉખેળતો થયો …સામે ત્વરા ..પણ આ બધા વિષયો વિષે પોતાના મત રજુ કરતી ..અલગ જ્ઞાતિ અને જાતિમાં કરેલા લગ્ન પછી આવતી સમસ્યાઓ …પારિવારિક સમસ્યાઓ વગેરે વિષે બહુ સ્પષ્ટ ચર્ચાઓ કરતી .અને નૈતિકને કિનારે પહોંચી ગયેલું વ્હાણ ડૂબી જતું લાગ્યું .ત્વરા પાસે સાવ ખુલીને વાત કરવી નૈતિકને બહુ અશક્ય લાગ્યું …છેલ્લા છેલ્લા બેત્રણ પત્રોમાં નૈતિક વધુને વધુ લાગણીશીલ વાતો અને વિષયો ઉખેળતો ચાલ્યો .. તો હવે ત્વરા એના સવાલોના જવાબ આપવાનું અવગણવા લાગી હતી એવું નૈતિકને લાગવા માંડ્યું . અને એણે લખી નાખ્યું ‘મારે તને એક ખાસ વાત કહેવી છે’ ….કોઈ જવાબ ન આવ્યો ….અકળાયેલા નૈતિકે ફરી પાછો કાગળ લખ્યો …અને એનો પણ જવાબ ન આવ્યો.
ઓહ …. અધવચ્ચે રોકાઈ ગયેલા નૈતિકના એ દિવસો અસહ્ય હતા ..રોજેરોજ ઝર્ઝરિત થતી ગયેલી આશા અને પત્રની રાહમાં નિરાશ આંખો …નવી નોકરી ..માનસિક હાલત ડામડોળ અને આ બધા વચ્ચે સ્થિર થઈ ગયેલી જિંદગી …..એના હૈયામાં જીવી રહેલા એક સંબંધને જતો કરવાથી લાગેલા મારની કળ વળતા ઘણી વાર લાગી . આમેય કહેલા શબ્દો કરતા ન કહેલા શબ્દોનો બોજ બહુ ભારે નથી હોતો ?
આજે લગભગ ૨૬ વર્ષો પછી ફરી પાછી એ પત્રો અને એમાંથી આવતી શબ્દોની મહેંક નૈતિકે ફરી અનુભવી …એવું તો શું થયું કે ત્વરાએ પાછુ વળી એ બે પત્રોનો જવાબ ન આપ્યો ..અરે , સ્પષ્ટ ના પાડતો જવાબ પણ લખી જ શકાયો હોત ને ….!!!! એવું તો શું થયું હશે કે ત્વરાએ જવાબ જ ન આપ્યો ? પોતે ફરી એક વાર ત્વરાના ઘર સુધી કેમ ન જઈ શક્યો એ વાતનો અફસોસ કરડવા લાગ્યો . એ નકાર સાંભળવાનો ડર હતો કે મનની વાત કહી દેવા માટે આત્મ વિશ્વાસનો અભાવ ?
અનીલ સાથે ઘણી વાર ચર્ચા થતી પણ એને સુરત પાસે કોસંબામાં નોકરી મળતા નૈતિક સાવ એકલો પડી ગયો … ત્રણેક વર્ષ આમ જ વિતાવ્યા પછી સુધાબેનના આગ્રહવશ એણે પ્રેરણા સાથે લગ્નની મંજુરી આપી …અને એણે પાછળ વીતેલી જીંદગી તરફ એક પડખું ફરી લીધું . ક્યારેક પ્રેરણાના સવાલો એને દઝાડી જતા …વગર કારણે ઉભી થતી ક્ષોભજનક સ્થિતિ એને ન ગમતી . અને દરેક વખતે ત્વરા તરફથી વીંઝાયેલા સન્નાટાનો કારમો ઘા ફરીફરીને દુઝાવા લાગતો .સમય જતા એ ત્વરાને યાદ ન કરવાના પ્રયત્નોમાં સફળ થતો ગયો …. !!!
કહેવાય છે કે સંબંધો ચાર પ્રકારના હોય છે …સુખના સંબંધો , સુખદુઃખના સંબંધો , જીવતાના સંબંધો અને મરણ પછીના સંબંધો ….પણ કેટલાક વણકહ્યા સંબંધ તો સાવ અલગ અને અનોખા હોય છે . પ્રેમ ક્યારેય નિષ્ફળ નથી હોતો … એના જવાબમાં નકાર હોઈ શકે …પણ બેમાંથી એક જણના નકાર કે મૌનથી પ્રેમ નિષ્ફળ થયો કેવી રીતે ગણાય ? સફળ થવાની જ આશા રાખે એ પ્રેમ હોય ? પ્રત્યુતર ન મળે તો પ્રેમ ખતમ થઇ જાય ? પ્રેમ કદાચ જીવંત ન રહી શકે પણ જીવતો તો રહે જ છે … કદાચ બહુ બોલકો ન રહી શકે પણ ભીતર પલોંઠી વાળીને બેઠેલો હોય છે …દરેકના જીવનમાં એક સંબંધ એવો હોઈ શકે જે અધુરો હોય છતાં મધુરો હોય ….!!!
ત્વરા સાથે જોડાયેલી યાદો એને દર્દ આપતી દુઃખ નહી …એ દગો ન હતો એટલે એનો દોષ ન હતો …એમની વચ્ચે એક સીમા હતી એટલે ક્ષોભ ન હતો …વિવેક હતો એટલે વહેમ ન હતો …એને મેળવવાની જીદ ન હતી એટલે જલન પણ ન હતી ….એ એક ઘારું હતું પણ ઘાતક ન હતું ….ત્વરાનું મૌન જો એક પલાયન હોય તો નૈતિકના મનમાં એક ફરિયાદ હતી …બસ ….વધુ કશું નહી …!!! એક ઋતુની જેમ ત્વરા એના જીવનમાં આવી અને ખસી ગઈ હતી …પણ પહેલા વરસાદના પહેલા છાંટા જેવી એ લાગણીની ભીનાશ હજુ નૈતિકના મનમાં તરોતાજા હતી … આ એક એવો સંકોચાઈ ગયેલો સંબંધ હતો જેને આજે યાદોની વાછટ લાગી ગઈ . હ્રદયના એક ખૂણામાં પડેલો સંબંધ આખા હ્રદય પર હાવી થઇ ગયો . એક પક્ષે થયેલો પ્રેમ એ પ્રેમ કહેવાય કે નહી એ પણ હવે આ વયે નૈતિક વિચારતો થયો . અત્યારે પણ એ ત્વરા વિષે આટલું વિચારતો હોય તો એ વખતે થયેલી લાગણી ઉભરો તો ન જ હતી . એ વાત પાકી હતી .
અડધી રાત સુધી ગઈકાલ વિષે વિચારતો નૈતિક ઊંઘી ગયો …સવારે ૬ વાગે ઉઠી પહેલું કામ લેપટોપ ચાલુ કરી ..ફેસબુક ખોલવાનું કર્યું .
આ ચહેરાચોપડી જાણે જીવનના ૨૬ વર્ષોનો હિસાબ આપવાની હોય એવું એને લાગ્યું …
ત્વરાએ એની રીક્વેસ્ટ સ્વીકારી હતી અને મેસેજના નોટીફીકેશનનો લાલ રંગ નૈતિકના લોહી સાથે ભળી દોડવા લાગ્યો. એનો ચહેરો ખીલી ઉઠ્યો …
એણે અત્યંત ઉતાવળે મેસેજ ખોલ્યો :
ત્વરાએ લખ્યું હતું …..” ઓહ ….hi :) ”
— ક્રમશઃ
